А.Тлейхан: Цахилгааны үнийг нэмээгүй бол эрчим хүчний салбар зогсохоор байна www.zgm.mn
“Оюутолгой”-г эрчим хүчээр хангах цахилгаан станцын өртөг $1.3 тэрбум болохоор байгаа
Эрчим хүчний зохицуулах хорооны дарга А.Тлейхантай ярилцлаа. Шөнийн тарифын хөнгөлөлт, цахилгааны үнийн өсөлт, Оюутолгой төслийг эрчим хүчээр хангах цахилгаан станцын ажлын явц зэрэг асуудлаар тэрбээр дараах тайлбарыг өгсөн юм.
СУДАЛГААГААР ДӨРВӨН АМ БҮЛТЭЙ ӨРХ САРДАА ХЭРЭГЛЭСЭН ЦАХИЛГААНЫ ҮНИЙГ ТООЦОЖ ҮЗЭХЭД НЭГ ХҮН ӨДӨРТ 263 ТӨГРӨГИЙН ЦАХИЛГААН ХЭРЭГЛЭЖ БАЙНА. ГЭТЭЛ ТЭР ХҮН ГАР УТАСНЫ НЭГЖ, ӨДРИЙН ХООЛ, НИЙТИЙН ТЭЭВЭРТ ХЭДЭН ТӨГРӨГ ЗАРЦУУЛДАГ БИЛЭЭ. ТЭГЭХЭЭР ХАМГИЙН БАГА ӨРТГӨӨР АВЧ БУЙ ХЭРЭГЛЭЭ НЬ ЦАХИЛГААН.
Энэ бүхнийг харгалзан үзэж цахилгааны үнийг дөрөв хувааж, бага багаар нэмсэн. 2018 хувьд 16 хувь, 2019 онд 17 хувиар цахилгааны үнийг нэмсэн. Гэхдээ үнэ нэмэгдсэн ч иргэд хөнгөлөлт хэрэглэдэг. Эхнийх нь нийт хэрэглэгчид (650 мянган) бодит үнээс багаар эрчим хүч авч байгаа. Ингээд бодохоор нэг өрх сардаа 220 кВт хэрэглэдэг бол 59 мянга, жилдээ 100 орчим мянган төгрөгийн хөнгөлөлт эдэлж байна.
-Шөнийн тарифыг хөнгөлөх шийдвэр гарсан. Сүүлийн хоёр жилийн тайланг харахад шөнийн тарифын хөнгөлөлтөд хамрагдаж байгаа өрхийн тоо бараг нэмэгдээгүй ч хөнгөлж буй үнийн дүн нь хоёр дахин өссөн байна. Энэ юутай холбоотой вэ?
-2017 оноос шөнийн тарифыг хөнгөлж эхэлсэн. Айлууд гэр, байшингаа аль болох нүүрс түлэхгүйгээр халааж, агаарын бохирдлыг бууруулах зорилготой. Анх зургаан тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлт эдэлдэг байсан бол дараа нь ес, энэ жил 20, ирэх жил 21 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлт эдлүүлэхээр болж байна. Энэ бол иргэд халаах хэрэгслээ бэлдэж, их хэмжээний цахилгаан хэрэглэж буйтай холбоотой. Нөгөө талаар Улаанбааатарын 42 мянган өрхийг дөрвөн кВТ-ын цахилгаанаар халаах технологийн шинэчлэл хийсэн учраас хөнгөлөлт нэмэгдсэн гэж ойлгож болно. Өнөөдөр улсын хэмжээнд 160 мянган өрх цахилгааны хөнгөлөлт авч байгаагийн 110 мянга нь Улаанбаатарт байна.
-Шөнө цахилгаан станцууд өмнөхөөсөө илүү ачаалалтай ажиллана гэсэн үг үү?
-21:00 цагаас өглөөний 06:00 хүртэл эрчим хүчний ачаалал буурдаг. Харин энэ хугацаанд байгаа цахилгаанаа халаалтад ашиглана гэсэн бодлого учраас хөнгөлөлтийг 21:00 цагаас эхлүүлж байгаа юм. Гэхдээ сүүлийн үед шөнийн хэрэглээ нэмэгдсэн нь мэдэгдэж байна. Энэ нь иргэд орон байраа цахилгаанаар халаах болсонтой холбоотой.
-Таны ажигласнаар энэ жил Засгийн газраас агаарын бохирдлыг бууруулахаар авч буй арга хэмжээ нүүд хэр үр дүнд хүрэх бол?
-Би энэ чиглэлээр олон жил судалгаа хийж, ажилласан. Нүүрсийг шингэрүүлж, хагас кокс болгож үзлээ. Хамгийн гол нь нүүрсийг гүн боловсруулж, тэнд байгаа дэгдэмхий бодисыг нь салгаж авснаар шахмал түлш үйлдвэрлэдэг. Харин энэ ажлыг Засгийн газар хийж чадлаа. Агаарын бохирдлыг бууруулах гол арга нь шахмал түлш. Ямар ч байсан агаарын бохирдол 5070 хувь бууруулна гэж тооцож байгаа. Үр дүн яаж гарах нь удахгүй харагдана. Мэдээж энэ бол агаарын бохирдлыг бууруулах эцсийн арга биш. Орон сууцжуулах ажлыг урт хугацаандаа хийх нь хамгийн үр дүнтэй арга.
-Цахилгааны төл бөр өндөр гарч байгааг иргэд хэлж буй. Мөн сэр гээгдэх эрчим хүч ний үнийг хэрэг лэгчийн үнэ дээр шин гээж өгдөг. Энэ асуудлуудад тайл бар өгөхгүй юу?
-Эрчим хүчний суурь үнэ 2015 оноос хойш хөдлөөгүй. 2017 онд до лоон төгрөг 93 мөнгөөр дэмжих тариф нэмэгдсэн. Гэвч эрчим хүчний салбар 2018 оноос эхлэн алдагдалд орсон. 2018 онд 29 тэрбум, энэ жил 69 тэрбум төгрөгийн алдагдал хүлээхээр байна. Энэ хэвээрээ байгаад байвал эрчим хүчний салбар зогсоно. Үүнд нэг талдаа сэргээгдэх эрчим хүчний дэмжих тарифын нөлөө бий. Мөн нүүрсний үнэ өссөн. Хамгийн гол нь валютын өсөлт эрчим хүчний үнэд нөлөөлж байна. Энэ бүхнийг харгалзан үзэж цахилгааны үнийг дөрөв хувааж, бага багаар нэмсэн. 2018 оны хувьд 16 хувь, 2019 онд 17 хувиар цахилгааны үнийг нэмсэн. Гэхдээ үнэ нэмэгдсэн ч иргэд хөнгөлөлт хэрэглэдэг. Эхнийх нь нийт хэрэглэгчид (650 мянга) бодит үнээс багаар эрчим хүч авч байгаа. Ингээд бодохоор нэг өрх сардаа 220 кВт хэрэглэдэг бол 59 мянга, жилдээ 100 орчим мянган төгрөгийн хөнгөлөлт эдэлж байна. Нөгөөх нь шөнийн тарифын хөнгөлөлт. Судалгаагаар дөрвөн ам бүлтэй өрх сардаа хэрэглэ сэн цахилгааны үнийг тооцож үзэхэд нэг хүн өдөрт 263 төгрөгийн цахилгаан хэрэглэж байна. Гэтэл тэр хүн гар утасны нэгж, өдрийн хоол, нийтийн тээвэрт хэдэн төгрөг зарцуулдаг билээ. Тэгэхээр хамгийн бага өртгөөр авч буй хэрэглээ нь цахилгаан юм.
-“Оюутолгой” төслийг эрчим хүчээр хангах “Таван толгой” цахилгаан станцыг барих талаар Засгийн газар хөрөнгө оруулагч талтай тохирсон байгаа. Энэ төсөл хэр явж байна вэ?
-”Тавантолгой”-н уурхайг түшиглэж 300 мегават (мВт)ын станц бариад, 200 кВтын шугамаар хангах гэрээг өнгөрсөн жил байгуулсан. Харамсалтай нь ажлын үр дүн тааруухан байна. Саяхан “Оюутолгой” компанийнхтай бид уулзсан. Гэвч 300 кВт-ын станцын үндсэн үйлдвэрлэлийг бараг нэг тэрбум ам.доллараар барина гэж хэлсэн. Бусад нэмэгдэлтэй нийлээд 1.3 тэрбумд хүрнэ. Нэг кВт цахилгааны үнэ 16 цент байх юм билээ. Энэ нь бидний хувьд өндөр тоо. Дэлхийд байхгүй тоог хэлж байх шиг байна. Нөгөө талаар үндэс ний компаниуд “Оюутолгой”г цахилгаанаар хангах хоёр хувилбар хэлсэн. Эхнийх нь Ньюком компани нар, салхины цахилгаан станцаар хангая гэж байгаа. Гэхдээ энэ нь цахилгаан тасалдалгүй, тогтвортой байх баталгаа биш. Гэрээн дээ ч гэсэн нүүрсний станцаар эрчим хүчээ хангана гэж тусгасан. Нөгөөх нь М Си Эс тэргүүтэй үндэсний компаниуд консерциум болж, 500 орчим сая ам.доллараар цахилгаан станц баръя гэсэн. Тиймээс бид энэ чигийг барьж, ярилцах байр суурьтай байна.
-Энэ байр сууриа хөрөнгө оруулагч талд илэрхийлсэн үү?
-Илэрхийлээгүй
Нийтэлсэн огноо2019-11-12